Σταμάτης Χ. Μπογιατζής
Επίκουρος Καθηγητής
Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης
Underggraduate Dissertations
supervision / collaboration
|
2011 Τίτλος: Σπουδαστής/σπουδάστρια: Εισηγητής: Συνεργαζόμενοι Φορείς: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Τίτλος: Διερεύνηση της τεχνικής στο έργο του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα με Φυσικοχημικές Μεθόδους Σπουδαστής/σπουδάστρια: Βίκυ Σπάχου Εισηγητής: Στ. Μπογιατζής Συνεργαζόμενοι Φορείς: ΤΕΙ Αθήνας (Τμ. ΣΑ&ΕΤ), Μουσείο Μπενάκη, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος" (Ινστ. Πυρηνικής Φυσικής) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Μέρος της εργασίας παρουσιάστηκε ως poster στο Διεθνές Συνέδριο: IIC International Congress 2010, Istanbul, 20-25 September 2010
Investigation of the painting technique and identification of pigments in the work of Nikos-Hadjikyriakos-Ghikas Vicky Spachou1, Vicky Kantarelou2, Andreas Karydas2, Vassilis Paschalis3, Athina Alexopoulou1 and Stamatis C. Boyatzis1* 1 Technological Educational Institution of Athens, Department of Conservation of Antiquities and Works of Art, 12 Ag. Spiridonos Str., 12210, Athens, Greece, sboyatzis@teiath.gr
2
National Research Center Demokritos, Institute of Nuclear Physics, 153
10 Aghia Paraskevi 3 Benaki Museum, Conservation Department, 6 Hesiodou Str, GR 10674, Athens, Greece, paschalis@benaki.gr |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Abstract: Nikos Hadjikyriakos-Ghikas (1906-1994) was one of the most important painters of the Greek modernist movement. The Benaki Museum has undertaken the initiative to demonstrate a large selection of his work (donated to the Museum by the artist himself) in a dedicated gallery, located in the artist’s house in Athens. In the light of this, the need to determine the range of his technique on the basis of physico-chemical analysis of painting materials (pigments and organic binding media) arises, which eventually can considerably help in establishing the authenticity of Ghikas’ work. To this end, X-ray fluorescence spectroscopy (XRF), infra-red reflectography and infra-red spectroscopy on KBr samples (KBr-FTIR) were used. With the first two techniques, painting materials (oil painting tubes, powdered pigments and bottled casein paints, all found in the artist’s studio) were investigated, providing a comprehensive reference data set. The results were compared to the analysis findings from the artist’s used palettes. The same techniques were also applied for the in situ non-destructive investigation of painting materials in actual works of art, the results of which were directly correlated to the reference data set. Furthermore, KBr-FTIR analysis provided evidence for the presence of particular inorganic and organic pigments, as well as of organic binding media in the palettes and commercial painting materials used by the artist, thus contributing to the reference data set. The following table summarizes the analytical techniques applied and the type of materials analyzed highlighting the complementary nature of the followed methodology.
*XRF can provide results in the case were metal ions are involved From the whole set of results, a database was built, containing information on the nature and identity of a wide range of painting materials used by the artist. The correlation of the results from the in situ non-destructive analysis of two of the artist’s works with the ones included in the database is also demonstrated. The developed database may provide significant help for any effort aiming to assess the authenticity of works considered that have been signed by Hadjikyriakos-Ghikas. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Τίτλος: Επιφανειακός καθαρισμός βερνικιού με υδρογέλες. Επιλεκτική αφαίρεση ατμοσφαιρικών ρύπων από επικαλυπτικά επιστρώματα μαστίχας, γομμαλάκας και Laropal K80 Σπουδαστής/σπουδάστρια: Παναγιώτης Γαλάτης Εισηγητής: Χ. Θεοδωρακόπουλος Συνεργαζόμενοι Φορείς: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Περίληψη: Στην παρούσα εργασία διερευνήθηκε η δυνατότητα επιλεκτικής αφαίρεσης ενός ρυπαρού επιστρώματος από τρία ρητινούχα επικαλυπτικά επιστρώματα με τη χρήση υδατικών μεθόδων καθαρισμού. Παρασκευάστηκαν βερνίκια μαστίχας 30% κ.ο. σε ξυλένιο, γομμαλάκας 15% κ.ο. σε αιθανόλη και Laropal K80 30% κ.ο. σε αιθανόλη, που στη συνέχεια επιστρώθηκαν |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Τίτλος: Τεχνικές καθαρισμού στιλβωτού χρυσώματος σε Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εικόνες Σπουδαστής/σπουδάστρια: Σοφία Κουτούβαλη, Μαργαρίτα Αλεξάνδρου Εισηγητής: Χ. Θεοδωρακόπουλος Συνεργαζόμενοι Φορείς: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Περίληψη: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η αξιολόγηση επιχρυσωμένων ζωγραφικών επιφανειών μετά τον καθαρισμό με οργανικούς διαλύτες, οργανογέλες και γαλακτώματα. Πραγματοποιήθηκε ιστορική ανακατασκευή χρυσωμάτων με τις τεχνικές: α) ζελατίνη ως συγκολλητική ουσία στο αμπόλι και ρακή για τη συγκόλληση του χρυσού, β) λευκό του αυγού ως συγκολλητική ουσία στο αμπόλι και ρακή για τη συγκόλληση του χρυσού, γ) ζελατίνη ως συγκολλητική ουσία στο αμπόλι και ζελατίνη για τη συγκόλληση του χρυσού και δ) λευκό του αυγού ως συγκολλητική ουσία στο αμπόλι και ζελατίνη για τη συγκόλληση του χρυσού σε πλακίδια αντικολλητού ξύλου θαλάσσης για την προσομοίωση επιχρυσωμένων επιφανειών φορητών εικόνων. Η αξιολόγηση της επιφάνειας και της στρωματογραφίας των δοκιμίων έγινε με στερεομικροσκόπιο και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης (SEM) και η στοιχειακή ανάλυση των υποστρωμάτων με φασματοσκοπία ενεργειακής διασποράς ακτίνων X (EDX). Ακολούθησε επικάλυψη με δύο παραδοσιακά οργανικά επιστρώματα: (α) μαστίχη σε τερεβινθέλαιο και (β) μαστίχη – προ-πολυμερισμένο λινέλαιο σε τερεβινθέλαιο και έκθεση σε επιταχυνόμενη γήρανση κάτω από ακτινοβολία λυχνίας τόξου ξένου με μήκη κύματος 300-800 nm και συνολική δόση ακτινοβολίας 40.8 Mlux.hrs, ισοδύναμη με 70 μουσειακά έτη. Η γήρανση των δύο επιστρωμάτων τεκμηριώθηκε με την υπεριώδη ακτινοβολία φθορισμού και με φασματοσκοπία υπερύθρου μετασχηματισμού Fourier (FT-IR). Καταρχήν, η αφαίρεση των επιστρωμάτων έγινε με διαλύματα βασισμένα στην ακετόνη, ορυκτό απόσταγμα white spirit χαμηλής αρωματικότητας, βενζυλική αλκοόλη και 2-αιθοξυ-αιθανόλη. Επίσης, για τη διάλυση των επιστρωμάτων παρασκευάστηκαν οργανογέλες βασισμένες σε ορυκτό απόσταγμα white spirit., τη βενζυλική αλκοόλη, την τριαιθανολαμίνη, τον πολυαιθυλενογλυκολικό λαουρυλοαιθέρα, την κοκοαμίνη της πολυαιθυλενογλυκόλης, ένα υποκατάστατο του καρβοξυπολυπροπενοϊκού οξέος και τη λιπάση, καθώς και ένα μικρογαλάκτωμα βασισμένο στο ξυλένιο, τον πολυοξυαιθυλενικό t-οκτυλοφαινυλαιθέρα και την τριαιθανολαμίνη. Κατόπιν της απομάκρυνσης των επιστρωμάτων, οι επιφάνειες των δοκιμίων παρατηρήθηκαν με SEM/EDX, υπεριώδη ακτινοβολία φθορισμού και FT-IR. Απ’ ό,τι γνωρίζουμε, η εργασία αυτή αποτελεί την πρώτη μελέτη στην οποία περιγράφεται η επιτυχής αφαίρεση επιστρωμάτων και κυρίως ρητινούχου επιστρώματος προ-πολυμερισμένου ελαίου από επιφάνειες με χρύσωμα νερού, με ασήμαντες απώλειες του χρυσώματος, παρά το γεγονός της ύπαρξης δικτύου μικρορωγμών που δημιουργήθηκε κατά το στίλβωμα. Λέξεις κλειδιά: Βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρυσώματα με ρακή και ζελατίνη· οργανικά επιστρώματα μαστίχης και μαστίχης – προ-πολυμερισμένο λινέλαιο επιταχυνόμενη γήρανση· οργανικοί διαλύτες· μικρογαλακτώματα· οργανογέλες· λιπάση· υπεριώδης ακτινοβολία φθορισμού· ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης· φασματοσκοπία ενεργειακής διασποράς ακτίνων X· φασματοσκοπία υπερύθρου μετασχηματισμού Fourier. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
